Geëngageerde kunst

Uitleg:

Kunstenaars willen een sociaal- maatschappelijke kwestie aan de kaak stellen aan de hand van kunst. Ze willen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid oppakken en kunst maken die hun betrokkenheid toont. Ze willen dat hun kunst een verhaal vertelt en geen vermaak meer biedt. Ze willen iets veranderen of verbeteren, hun kunst moet het signaal geven dat er meer moet gebeuren.

• Banksy

Hoewel dit soort kunst een verandering kan aanzetten zijn er ook diverse varianten kunst die negatieve feedback kunnen krijgen. Bijvoorbeeld het werk van Santiago Sierra, een lijn van 250 cm getatoeëerd over de rug van armere mensen. Aan de ene kant kan dit opgevat worden als vernieling van een ander individu’s lichaam, maar aan de andere kant was het de keuze van de mensen zelf. Wel was er geld in het spel, om armere mensen te verleiden/manipuleren met een geldbedrag die ze wellicht op dat moment sterk nodig hadden, zou opgevat kunnen worden als een ‘lage streek’.

Kunst kan ook specifiek geplaatst zijn als een ‘2 vliegen in 1 klap’ bedoeling. Zoals de zitpijlen uit Rivierenland. Deze grote rode pijlen geven duidelijk aan op welke plaats je precies bent, als kunstwerk en als zit plek.

Wat is het doel van publieke kunst?

Het idee van het plaatsen van een kunstwerk in een publieke plek is niet alleen instructief en bedachtzaam, denk aan het mogelijke publiek. Ook is het een manier om de grenzen van creatie op te zoeken en te experimenteren met kunst op zichzelf. Een kunstwerk in het openbaar trekt een kijker aan, deze wordt vervolgens aan het denken gezet. Wat is het? Waarom staat het hier? Wat is het doel van de kunstenaar? Het geeft een kijker de mogelijkheid om als een kunstenaar ‘out of the box’ te denken over een kunstwerk. Aan de andere heeft een voordeel voor de kunstenaar, meningen zullen verschillen over het werk en mensen zullen hun opinie delen. Dit kan de kunstenaar helpen een grotere indruk te maken aan de hand van de publieke opinie. Uiteindelijk kan een goed doordacht werk op de juiste plek werkelijk mensen laten beseffen dat er het anders moet en dus ook een echt verschil maken.

De Europese migrant crisis heeft een enorme opschudding veroorzaakt, de kunstenaar Ai Weiwei. Weiwei besloot 14000 reddingsvesten van vluchtelingen die naar Griekenland kwamen via de Middellandse Zee aan de pilaren van Berlin’s Konzerthaus. Het plaatsen van zijn werk op zo’n zichtbare en openbare plek zorgde ervoor dat zijn werk en inspanning veel meer reikend werd.

n 2007 besloot de kunstenaar Wafaa Bilal zichzelf dertig dagen met een paintball geweer en een webcam op te sluiten, als een soort test na de dood van zijn broer door Amerikaans vuur. De Amerikaanse drones werden door een technici achter een computer bestuurd. Met dit in hoofd konden de kijkers ook vanachter hun computer op hem schieten, maar als tegenhanger had hij een doorzichtig scherm in de kamer gezet die de kijkers ook konden besturen om het te beschermen voor het paintball geweer. Met de gedachte: wat kwaad kan doen, moet ook de kracht bezitten om iets goeds te doen.

Kunst is dus wel degelijk nuttig voor meer dan alleen vermaak. Afhankelijk van de bedoeling van de kunstenaar kan kunst o.a. kritiek leveren, een verandering aandringen en andere grootse dingen bereiken.